همانگونه که در بخش نخست در مورد معافیت های مالیاتی درآمد عملکرد توضیح دادیم، در تعیین مالیات بر درآمد عملکرد، معافیت های مالیاتی، از عناصر تاثیر گذار در تعیین مالیات است. معافیت مالیاتی درکنار نرخ صفر و نیز بخشودگی مالیاتی، در زمره امتیازات قانونی هستند که موجب کاهش مالیات نهایی مودی می شوند. در مطلب پیشین برخی از قواعد عمومی در مورد معافیت ها و نرخ صفر مالیاتی گفته شد. در این مطلب برخی از مصادیق قانونی معافیت، نرخ صفر و بخشودگی مالیاتی را بیان می کنیم.
۱-معافیت حداقل درآمد مشاغل از مالیات
میزان حداقلی از درآمد سالیانه مشاغل( اشخاص حقیقی) از پرداخت مالیات معاف است. این میزان، بطور سالیانه تغییر می کند و معمولا در قوانین بودجه سالیانه مصوب مجلس تعیین می شود. مبلغ معافیت مالیاتی یاد شده برای سال ۱۴۰۱، سی و نه میلیون و ششصد هزار تومان است. این معافیت در صورت تسلیم اظهارنامه مالیاتی قابل استفاده خواهد بود و شامل مالیات اشخاص حقوقی و شرکت ها نمی شود.
۲-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد اشخاص حقوقی از فعالیت تولیدی و معدنی
درآمد فعالیت های تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی در واحدهای تولیدی یا معدنی، از شروع بهره برداری تا ده سال و در مناطق کمتر توسعه یافته تا بیست سال مشمول نرخ صفر مالیات است. این امتیاز مالیاتی، 1-شامل فعالیت های تولیدی یا معدنی توسط اشخاص حقیقی نمی شود و ۲- فقط در مورد درآمد ابرازی است و در نتیجه درآمدی که توسط مودی افشا و ابراز نشده باشد مشمول این امتیاز قانونی نیست.
۳-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد حاصل از صادرات کالا و خدمات
صد درصد درآمد حاصل از صادرات کالاها و خدمات غیر نفتی و بیست درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام، مشمول مالیات با نرخ صفر است. همچنین درآمد حاصل از صادرات به صورت ترانزیت نیز مشمول مالیات با نرخ صفر است. البته استفاده از این امتیاز، مشروط به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات است.
۴-بخشودگی مالیاتی برای درآمد حاصل از فروش کالا در بورس های کالایی
۱-معادل ده درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالا در بورس های کالایی و ۲- معادل ده درصد مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بورس پذیرفته شده و ۳- معادل پنج درصد مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس پذیرفته شده، بخشوده می شود.
۵-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد صندوق های سرمایه گذاری
تمامی درآمدهای صندوق های سرمایه گذاری، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.
۶-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد حاصل از سرمایه گذاری در اوراق بهادار و درآمد حاصل از نقل و انتقال سهام
تمامی درآمد های حاصل از سرمایه گذاری در بورس و درآمد حاصل از صدور و ابطال آنها، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.
۷-معافیت مالیاتی سود سپرده حساب های بانکی و سود اوراق مشارکت
۱-سود سپرده بانکی و ۲-جوایز حساب های مختلف نزد بانک ها و موسسات اعتباری و ۳-سود و جوایز اوراق مشارکت، از پرداخت مالیات معاف است. معافیت مالیاتی سود سپرده بانکی، در سال ۱۴۰۱ برای اشخاص حقوقی و شرکت ها اعمال نخواهد شد.
۸- معافیت مالیاتی واحد های پژوهشی و فناوری در پارک علم و فناوری
واحدهای پژوهشی و فناوری و مهندسی مستقر در پارک های علم و فناوری و شهرک های صنعتی، دارای ۲۰ سال معافیت مالیاتی هستند.
۹- معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان
شرکت ها و موسسات دانش بنیان، به مدت ۱۵ سال از پرداخت مالیات معاف هستند.
۱۰- معافیت مالیاتی فعالیت اقتصادی در مناطق آزاد تجاری و صنعتی
اشخاص حقیقی و حقوقی که در مناطق آزاد تجاری و صنعتی به فعالیت های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد، از تاریخ بهره برداری تا بیست سال، از پرداخت مالیات بر درآمد موضوع قانون مالیات های مستقیم معاف هستند.
۱۱-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد خدماتی بیمارستان ها، هتل ها و مراکز اقامتی گردشگری
درآمد خدماتی بیمارستان ها، هتل ها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص حقوقی، از تاریخ شروع فعالیت تا ۱۰ سال و در مناطق کمتر توسعه یافته تا ۲۰ سال، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.
۱۲-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد ابرازی دفاتر گردشگری و زیارتی
صددرصد درآمد ابرازی دفاتر گردشگری و زیارتی که از محل جذب گردشگران خارجی یا اعزام زائر به عربستان، عراق و سوریه تحصیل شده باشد، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.
۱۳-بخشودگی مالیاتی معادل هزینه های پژوهشی واحد های تولیدی
معادل هزینه های پژوهشی که واحدهای تولیدی، به دانشگاهها و مراکز پژوهشی پرداخت می کنند، حداکثر تا ۱۰ درصد، از مالیات ابرازی مودی بخشوده می شود.
۱۴-معافیت مالیاتی درآمد حاصل از فعالیت کشاورزی
درآمد حاصل از کلیه فعالیت های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیاء مراتع و جنگلها و باغات از پرداخت مالیات معاف است. استفاده از این معافیت مالیاتی برای اشخاص حقیقی، موکول به دادن اظهارنامه نیست.
۱۵-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد حاصل از تعلیم و تربیت مدارس و دانشگاه های غیر انتفاعی و مهد کودک ها
درآمد حاصل از تعلیم و تربیت مدارس غیر انتفاعی و دانشگاه های غیر انتفاعی، مشمول نرخ صفر مالیاتی است. همچنین درآمد مهد کودک های واقع در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها مشمول نرخ صفر است.
۱۶-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی
درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی بابت نگهداری اشخاص یاد شده، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.
۱۷-نرخ صفر مالیاتی برای درآمد باشگاه ها و موسسات ورزشی
درآمد باشگاه ها و موسسات ورزشی دارای مجوز از وزارت ورزش و جوانان، حاصل از فعالیت های صرفا ورزشی، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.
۱۸-معافیت مالیاتی اشخاص تامین کننده آورنده نقدی برای بنگاه های تولیدی
اشخاصی که آورده نقدی را در قالب عقود مشارکتی برای بنگاه تولیدی فراهم کنند، معادل حداقل سود مورد انتظار عقود مشارکتی (۱۸ درصد) از پرداخت مالیات بر درآمد معاف می شوند.
۱۹-نرخ صفر مالیاتی فعالیت انتشاراتی و مطبوعاتی و قرانی و فرهنگی و هنری
درآمد حاصل از فعالیت انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری دارای مجوز، مشمول نرخ صفر مالیاتی است.
