در مطلب گذشته در مورد هزینه قابل قبول مالیاتی، مفهوم و برخی قواعد عمومی آن بیان شد. یکی از شرایط قابل پذیرش بودن هزینه برای کسر از درآمد مالیاتی این است که هزینه ابرازی مودی، از مصادیق هزینه هایی باشد که در ماده ۱۴۸ مالیات های مستقیم و یا قوانین و مقررات مرتبط دیگر صراحتا بعنوان “هزینه قابل قبول” شناسایی و توصیف شده باشد. در این مطلب برخی از مصادیق هزینه های قابل قبول مالیاتی بیان می شود. آشنایی با مصادیق هزینه های قابل قبول، به مودیان برای اداره و توصیف بهینه هزینه های خود در جهت پذیرش مالیاتی و در نهایت کاهش مالیات کمک می کند.
۱-برخی هزینه های قابل قبول عام.
بیشتر مصادیق هزینه های قابل قبول مالیاتی، در ماده ۱۴۸ قانون مالیات های مستقیم تعیین شده اند که برخی از موارد عام و رایج آن ها عبارت اند از؛۱-هزینه خرید کالای فروخته شده و خرید مواد مصرفی در محصول فروخته شده مودی.۲-حقوق پرداختی مودی به کارکنان خود. ۳-هزینه بهداشتی و درمانی پرداختی مودی بابت کارکنان خود.۴-اجاره پرداختی بابت محل کار مودی و نیز ماشین آلات. ۵-وجوه حق بیمه پرداختی مودی بابت عملیات و دارایی بنگاه. ۶- عوارض و مالیات پرداختی مودی. ۷-هزینه های جبران خسارت وارده به فعالیت و دارایی بنگاه مودی. ۸- هزینه های تحقیقاتی با رعایت شرایط قانونی. ۹-ذخیره مطالبات مشکوک الوصول. ۱۰- زیان سال های گذشته مودی. ۱۱-هزینه های حفظ و نگهداری محل بنگاه مودی. ۱۲- مخارج حمل و نقل. ۱۳-هزینه های انبارداری. ۱۴-حق الوکاله و حق مشاوره پرداختی توسط مودی. ۱۵-سود، کارمزد و جریمه های پرداختی به بانکها و موسسات اعتباری. ۱۶- ذخیره مربوط به خدمات پس از فروش ( تنها برای مودیان حقوقی).
۲-سود تسهیلات، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی است.
بر اساس بند ۱۸ ماده ۱۴۸ قانون مالیات های مستقیم، سود، کارمزد و جریمه هایی که توسط مودی برای انجام کسب و کار خود به بانک و موسسات اعتباری پرداخت می کند هزینه قابل قبول مالیاتی است. با این حال باید توجه داشت که ۱- در مواردیکه تسهیلات دریافتی مودی، در جهت عملیات کسب و کار وی بکار گرفته نشود، سود تسهیلات، جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی محسوب نمی شود. همچنین در مواردیکه مودی، تسهیلات دریافتی را به جای مصرف برای تحصیل درآمد، به سایر اشخاص از جمله سهامداران یا مدیران، به عنوان قرض یا وام و یا هر عنوان دیگری پرداخت کند از آنجا که این هزینه “مربوط به تحصیل درآمد مودی” نیست، بعنوان هزینه قابل قبول مالیاتی قابل محاسبه نخواهد بود.۲-در مواردیکه تسهیلات دریافتی، در فعالیت های معاف از مالیات یا مشمول مالیات مقطوع( مثل سرمایه گذاری در بازار سهام) بکار گرفته شود در این صورت سود تسهیلات پرداختی، هزینه قابل قبول نخواهد بود. ۳- سود تسهیلات دریافتی از موسسات “غیرمجاز” جزء هزینه های قابل قبول نخواهد بود و ۴- سود پرداختی، مازاد بر نرخ قانونی سود تسهیلات مصوب شورای پول و اعتبار، هزینه قابل قبول نخواهد بود.
۳-برخی از مالیات های ارزش افزوده پرداختی مودیان، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی است.
چنانچه مالیات های ارزش افزوده که مودی بابت خرید کالا یا خدمات خود پرداخت می کند، طبق مقررات قانونی قابل کسر از مالیات های ارزش افزوده دریافتی وی و یا قابل استرداد به وی نباشد، این بخش از مالیات بر ارزش افزوده پرداختی، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی برای تعیین مالیات بر درآمد عملکرد آنان محسوب خواهد شد.
۴- زیان حاصل از کاهش سرمایه گذاری جاری و موجودی ها، هزینه قابل قبول است.
بر اساس بند ۱۲ ماده ۱۴۸ قانون زیان اشخاص حقیقی یا حقوقی که از طریق رسیدگی به دفاتر و با توجه به مقررات احراز گردد، از درآمد سال یا سال های بعد استهلاک پذیر است. در نتیجه زیان (هزینه) کاهش ارزش موجودی ها و نیز زیان (هزینه ) کاهش ارزش سرمایه گذاری، بعنوان هزینه قابل قبول مالیاتی قابل پذیرش خواهد بود.
۵-هزینه مربوط به ذخیره حقوق ایام مرخصی استفاده نشده کارکنان، در زمان پرداخت هزینه قابل قبول است.
با توجه به بخشنامه سال ۱۳۹۸ سازمان امور مالیاتی، ذخیره حقوق ایام مرخصی استفاده نشده کارکنان مودی، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی قابل پذیرش نخواهد بود لکن هزینه مذکور در زمان پرداخت و یا تخصیص (بستانکار نمودن حقوق بگیر) به استناد بند ۲ ماده ۱۴۸ قانون، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی می شود.
۶-هزینه های سرمایه گذار خارجی به منظور اجرای طرح های سرمایه گذاری جزو هزینه قابل قبول مالیاتی است.
بر اساس بخشنامه وزیر امور اقتصادی و دارایی در سال ۱۳۸۱، هزینه هایی که توسط سرمایه گذار خارجی در خارج یا داخل ایران به منظور اجرای طرح های سرمایه گذاری به روش ساخت، بهره برداری و واگذاری(بی او تی) انجام پذیرد، به شرح زیر جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی پذیرفته می شود؛ ۱-هزینه های اخذ تسهیلات بانکی خارج از ایران (سود و کارمزد وام، هزینه تعهد و تضمین مدیریت وام) که برای انجام دادن طرح های سرمایه گذاری پرداخت شده یا تخصیص یافته باشد.۲-هزینه های اولیه که قبل از ثبت شعبه شرکت در ایران، صورت گرفته باشد. ۳- هزینه بیمه تسهیلات بانکی اخذ شده خارج از ایران و هزینه بیمه تجهیزات و خسارات احتمالی راجع به فعالیت. ۴-استهلاک هزینه سرمایه ای تا مبلغ براورد اولیه با تایید دستگاه اجرایی طرف قرارداد. ۵-هزینه های انجام شده در خارج از کشور مشروط به تایید یکی از موسسات حسابرسی بین المللی و قبول موسسه حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران.
۷-پاداش پرداختی به هیات مدیره شرکت جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی شرکت نیست.
براساس بخشنامه سال ۱۳۸۵ سازمان امور مالیاتی که مورد تایید دیوان عدالت اداری نیز قرار گرفته است، پاداش سالیانه هیات مدیره شرکت پرداختی از محل سود خالص قابل تقسیم که در اجرای مواد ۲۳۹و ۲۴۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت به تصویب مجمع عمومی می رسد، در زمره هزینه های قابل قبول تلقی نمی شود.
۸-جرایم نقدی پرداختی، هزینه قابل قبول مالیاتی نیستند.
مبالغ و جرایمی که مودی طبق قوانین و یا قراردادهای منعقده، به خاطر عدم انجام تکالیف یا تعهدات خود به طرف دیگر قرارداد می پردازد( به جز جرایم پرداختی به بانک ها و موسسات اعتباری)، هزینه قابل قبول مالیاتی نیست.
