۱- اهمیت موضوع تکالیف مالیاتی در مورد تسلیم اظهارنامه و دفاتر
۱-۱- این مطلب برای چه کسانی مفید است
این مطلب حقوقی برای تمامی اشخاص مودی مالیاتی، صاحب کسب و کار، شخص حقوقی، وکیل مالیاتی ( با ظرفیت ها و مزایای داشتن وکیل مالیاتی آشنا شوید) و مشاور مالیاتی مفید است.
۱-۲- عواقب تکلیف تسلیم اظهارنامه
تکلیف به تسلیم اظهارنامه از مهمترین تکالیف مودی است. تسلیم درست و به موقع اظهارنامه مزایای مالیاتی ( با امتیازات و تسهیلات مالیاتی قابل استفاده آشنا شویم) قابل توجهی برای مودی ایجاد می کند، ولی عدم تسلیم درست و به موقع، ضمن محروم نمودن مودی از این مزایا، موجب جرایم نقدی (تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) قابل توجهی می شود. بنابراین آگاهی از تکالیف مربوط به اظهار نامه برای هر مودی مالیاتی منافع مالی و مالیاتی قابل توجهی را موجب می شود.
توجه داشته باشید که با اخذ مشاوره از مشاور مالیاتی یا وکیل مالیاتی اظهارنامه مالیاتی خود را به دقت تکمیل و در موعد قانونی تسلیم نمایید.
2- چرا باید اظهارنامه مالیاتی داد و اظهارنامه مالیاتی چیست
۲-۱- چرایی تسلیم اظهارنامه
از نظر قانونی، مالیات مستقیم بطور سالیانه به درآمد مودی تعلق می گیرد. بعد از تعیین درآمد مالیاتی سالیانه، هزینه های قابل قبول مالیاتی ( پانزده مورد خاص هزینه قابل قبول مالیاتی) از آن کسر می شود و با تشخیص درآمد مشمول مالیات و اعمال نرخ مالیاتی ( اصطلاحات کلیدی در قانون مالیات های مستقیم) بر آن، مالیات نهایی قابل پرداخت ( بیست راهکار قانونی برای کاهش مالیات) توسط مودی تعیین می گردد.
تعیین درآمد های مالیاتی و هزینه های قابل قبول تقش اصلی در تعیین مالیات قابل پرداخت دارد. تشخیص درآمد مالیاتی اصولاً از دو طریق انجام می شود ۱- از طریق اعلام خود مودی و۲- از طریق تشخیص اداره امور مالیاتی.
در بیشتر کشورهای دنیا، قوانین مالیاتی این امر را که درآمد مالیاتی و مالیات بر اساس اعلام صادقانه و درست خود مودی باشد پذیرفته اند.
۲-۲- مفهوم اظهارنامه مالیاتی
اعلام مودی در مورد درآمدها و هزینه های مالیاتی خود از طریق تسلیم اظهارنامه انجام می شود. در واقع اظهارنامه مالیاتی، اعلامیه ای است از جانب مودی که در آن درآمدها و هزینه ها و سایر اطلاعات مهم در تعیین درآمد مشمول مالیات و مالیات قابل پرداخت را اعلام می کند.
۳- منابع مالیاتی مشمول تکلیف تسلیم اظهارنامه
تقریباً تمام مودیان مالیاتی اعم از اشخاص حقیقی و نیز اشخاص حقوقی مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند. در موارد استثنایی مانند مالیات بر حقوق ( نکاتی راجع به مالیات حقوق) تسلیم اظهارنامه لازم نیست، بلکه کارفرما باید از هر پرداخت، مالیات را از حقوق پرداختی کسر و به اداره امور مالیاتی پرداخت کند.
از سوی دیگر تقریباً در تمام مالیات ها از جمله مالیات بر ارث ( نکات اساسی و کاربردی مالیات بر ارث)، مالیات بر درآمد اجاره املاک و درآمد نقل و انتقال املاک، درآمد مشاغل، درآمد اشخاص حقوقی و درآمد اتفاقی، تسلیم اظهارنامه مالیاتی تکلیف قانونی ( تکالیف مالیاتی شرکت ها و صاحبان کسب و کار در مورد مالیات بر درآمد) است.
البته در مورد مالیات بر درآمد املاک که به موجب سند رسمی در دفتر اسناد تنظیم می شود، در صورتی که قبل از معامله، معامله با مشخصات به اداره مالیاتی اعلام شود این اعلام به منزله انجام تکلیف تسلیم اظهارنامه است.
۴- شخص مسئول تسلیم اظهارنامه مالیاتی
۴-۱- شخص مسئول تسلیم اظهارنامه مالیاتی در مالیات بر درآمد مشاغل
در مورد مالیات مشاغل، صاحب شغل به عنوان مودی مکلف به تسلیم اظهارنامه است.
۴-۲- شخص مسئول تسلیم اظهارنامه در مورد مالیات شخص حقوقی
در مورد شخص حقوقی مدیران مسئول شخص حقوقی ( تکالیف و مسئولیت های مالیاتی مدیران در شرکت های تجاری) مکلف به تسلیم مالیات آنها هستند.
۴-۳- شخص مسئول تسلیم اظهارنامه در مورد اشخاص حقوقی خارج از ایران
در مورد موسسات و شرکت هایی که مرکز اصلی آنها در خارج از ایران است تسلیم اظهارنامه بر عهده نماینده آن ها در ایران است.
۴-۴- شخص مسئول تسلیم اظهارنامه در مورد مالیات بر ارث
در مورد مالیات بر ارث ( نکات اساسی و کاربردی مالیات بر ارث)، وراث منفرداً یا مجتمعاً مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی هستند.
۴-۵- شخص مسئول تسلیم اظهارنامه در مورد مالیات بر درآمد اجاره املاک
در مورد مالیات بر درآمد املاک اجاری وظیفه تسلیم اظهارنامه بر عهده موجر است.
۴-۶- شخص مسئول مالیات در مورد تسلیم اظهارنامه مالیات بر درآمد اتفاقی
در مورد مالیات بر درآمد اتفاقی تسلیم اظهارنامه بر عهده صاحب درآمد اتفاقی( انتقال گیرنده) است.
۵- موعد تسلیم اظهارنامه مالیاتی در مورد مالیات بر درآمد
۵-۱- مهلت تسلیم اظهارنامه در مورد مالیات بر درآمد مشاغل
در مورد مالیات بر درآمد مشاغل( اشخاص حقیقی)، مودی برای سال مالیاتی ( اصطلاحات کلیدی در قانون مالیات های مستقیم) مربوطه، باید تا پایان خرداد ماه سال بعد اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال قبل را تسلیم کند.
۵-۲- مهلت تسلیم اظهارنامه در مورد مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
در مورد مالیات عملکرد اشخاص حقوقی، مودی باید اظهارنامه مالیاتی را به همراه ترازنامه و حساب سود و زیان و نیز فهرست شرکاء و سهامداران را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی( چهار ماه پس از سال مالی شخص حقوقی) به اداره امور مالیاتی تسلیم کند.
۵-۳- مهلت تسلیم اظهارنامه در مورد مالیات بر ارث
در مورد مالیات بر ارث ( نکات اساسی و کاربردی مالیات بر ارث)، مهلت تسلیم اظهارنامه قانونی ظرف یکسال از تاریخ فوت متوفی است.
۵-۴- مهلت تسلیم اظهارنامه در مورد مالیات بر نقل و انتقال املاک
در مورد مالیات بر درآمد نقل و انتقال املاک، مهلت تسلیم اظهارنامه تا سی روز پس از انجام معامله( در مورد معاملات سرقفلی و حق کسب و پیشه) و در مورد نقل و انتقال قطعی املاک و درآمد املاک اجاری تا آخر تیر ماه سال بعد است.
۵-۵- مهلت تسلیم اظهارنامه در مورد مالیات بر درآمد اتفاقی
در مورد مالیات بر درآمد اتفاقی، مهلت تسلیم اظهارنامه تا پایان تیرماه بعد از تحصیل درآمد است.
۶- عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی چه جرایمی دارد
اگر مودی اظهارنامه مالیاتی را در موعد قانونی تسلیم نکند، اولاً موجب محرومیت از معافیت های مالیاتی ( با امتیازات و تسهیلات مالیاتی قابل استفاده آشنا شویم) مربوط به درآمد مربوطه است؛ ثانیاً جریمه ای ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) غیر قابل بخشودگی معادل سی درصد مالیات متعلقه برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل تعلق خواهد گرفت، ثالثاً اگر عدم تسلیم اظهارنامه برای سه سال متوالی ادامه یابد می تواند منجر به تحقق جرم و مجازات ( از جرایم و مجازات های مالیاتی چه می دانیم؟) بین شش ماه تا دو سال حبس شود.
۷- اظهارنامه مالیاتی چگونه باید تنظیم شود
اظهارنامه تسلیمی در صورتی برای تشخیص درآمد مودی معتبر و ملاک خواهد بود که اولاً در موعد مقرر تسلیم شده باشد؛ ثانیاً طبق مقررات تنظیم شده باشد؛ ثالثاً از نظر بیان درآمد ها و هزینه ها و سایر مندرجات بر اساس واقعیت و مدارک معتبر تنظیم شده باشد؛ رابعاً در مورد اشخاص حقوقی به همراه اسناد قانونی لازم مثل ترازنامه و حساب سود و زیان باشد.
توجه داشته باشید تنظیم درست و قانونی اظهارنامه موجب پذیرش آن خواهد شد در غیر این صورت علاوه بر عدم پذیرش اظهارنامه چنانچه متضمن کتمان درآمد ( کتمان درآمد و یا هزینه غیر واقعی در مالیات چیست و چه عواقبی دارد؟) باشد، می تواند عواقب دشواری برای مودی داشته باشد.
۸- آثار عدم پذیرش اظهارنامه از جهت تعیین مالیات بر درآمد چیست
اگر اظهارنامه مالیاتی طبق مقررات تنظیم نشده باشد درآمد ابرازی مودی در اظهارنامه، اعتباری برای تعیین درآمد و مالیات نخواهد داشت، بلکه سازمان امور مالیاتی براساس اطلاعات اقتصادی که خود از منابع قانونی بدست آورده، درآمد مشمول مالیات را تشخیص خواهد داد و با صدور و ابلاغ برگ تشخیص مالیات، مالیات متعلقه را از مودی مطالبه خواهد کرد.
۹- آیا اصلاح مفاد اظهارنامه بعد از تسلیم آن ممکن است
بله مودی می تواند در صورتی که در اظهارنامه یا ترازنامه حساب سود و زیان از نظر محاسبه اشتباهی نموده باشد با ارائه مدارک تا یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه اشتباه در اظهارنامه را اصلاح کند. همچنین در صورت اشتباه در محاسبه و پرداخت مالیات اضافه ( نحوه شکایت و اعتراض به تصمیمات مالیاتی)، این اضافه پرداختی طبق مقررات قانونی قابل مطالبه و استرداد خواهد بود.
۱۰- تکالیف مالیاتی راجع به دفاتر، ترازنامه و حساب سود و زیان
۱۰-۱- دفاتر، ترازنامه و حساب سود و زیان چیست
۱- دفاتر قانونی ۲-ترازنامه و ۳-حساب سود و زیان، در زمره اسناد حقوقی و حسابداری مهم در بنگاه های تجاری و انتفاعی محسوب می شود ( با یازده سند حقوقی مهم در شرکت ها آشنا شوید).
۱۰-۱-۱- دفاتر
از نظر قانون تجارت، تجار مکلف به داشتن دفاتر قانونی شامل دفتر روزنامه، دفتر کل، دفتر دارایی و دفتر کپیه، برای ثبت معاملات و رویدادهای مالی و تجاری هستند.
۱- دفتر روزنامه یا دفتر روزنامه عمومی، دفتری است که تاجر باید با تهیه آن، همه روزه کلیه رویدادهای مالی، داد و ستد تجارتی، معاملات و بطور کلی همه واردات و صادرات خود را به ترتیب تاریخ وقوع، در آن ثبت کند.
۲- دفتر کل دفتری است که تاجر باید کلیه معاملات و رویدادهای ثبت شده در دفتر روزنامه را حداقل هفته ای یک بار استخراج کند و انواع مختلف این معاملات و رویدادها را جدا کند و هر نوع را در صفحه مخصوصی در دفتر کل به طور خلاصه ثبت کند.
۱۰-۱-۲- ترازنامه
ترازنامه یا بیلان، سندی مورد کاربرد در حسابداری و امور مالی بنگاه است که وضع مالی بنگاه در یک تاریخ معین را نشان می دهد.
ترازنامه معمولاً در پایان دوره مالی تهیه می شود و حاوی ارقامیست که حاکی از ۱-میزان دارایی بنگاه و نیز ۲-بدهی بنگاه و ۳-میزان سرمایه صاحب سرمایه بنگاه در تاریخ تنظیم ترازنامه است.
۱۰-۱-۳ حساب سود و زیان
حساب سود و زیان بنگاه عبارت است از صورتحسابی که چگونگی و نتیجه فعالیت های مالی بنگاه در طول سال مالی و سود یا زیان خالص بنگاه در دوره مالی را نشان می دهد.
۱۰-۲- مودیان مشمول تهیه و ارائه دفاتر قانونی و ترازنامه و حساب سود و زیان در مورد مالیات بر درآمد عملکرد
بر اساس مقررات قانون مالیات های مستقیم، کلیه اشخاص حقوقی و مودیان موضوع گروه اول( نکاتی مفید در مورد گروه بندی مودیان مالیاتی)، مکلف به نگهداری ۱-دفاتر روزنامه و کل و سایر دفاتر حسب مورد و نیز ۲-ترازنامه و ۳-حساب سود و زیان هستند، در غیر این صورت علاوه بر محرومیت از معافیت ها و مشوق های مالیاتی (با امتیازات و تسهیلات مالیاتی قابل استفاده آشنا شویم)، مشمول جریمه مالیاتی به معادل بیست درصد مالیات برای هر یک از موارد مذکور ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) نیز خواهند شد.
