کدام نوع شرکت تجاری برای کسب و کار و سرمایه گذاری بهتر است؟

۱- اهمیت موضوع انواع شرکت تجاری برای کسب و کار و سرمایه

۱-۱- این مطلب برای چه کسانی مفید است

این مطلب حقوقی برای هر صاحب کسب و کار، افراد سرمایه گذار و وکیل مالی و تجاری مفید است.

۱-۲- انتخاب نوع شرکت از نظر حقوقی چه تاثیری در کسب و کار دارد

 ممکن است صاحب کسب و کار بخواهد فعالیت تجاری خود را در قالب تشکیل یک شرکت انجام دهد (انجام کسب و کار با تاسیس شرکت بهتر است یا بدون تاسیس شرکت) و برای وی این پرسش مطرح می شود که تاسیس کدام نوع شرکت برای انجام کسب و کار، از نظر حقوقی، مناسب تر است.

براساس مقررات قانون تجارت در ایران، قالب های متنوعی از شرکت ها برای انجام تجارت پیش بینی شده است که رایج ترین آنها عبارت اند از ۱-شرکت سهامی ۲-شرکت با مسئولیت محدود و ۳-شرکت تضامنی.

با وجود شباهت ها و نقاط مشترک، این شرکت ها هر کدام بر اساس اهداف و به منظور متفاوتی طراحی شده اند.

بطور کلی دو معیار مهم، تمایزات اساسی انواع شرکت ها را شکل می دهد؛ ۱- مسئولیت شخصی سهامداران یا شرکای شرکت در قبال بدهی های شرکت ۲- میزان اراده سهامداران و شرکاء در اداره شرکت.

آشنایی با ویژگی های هر نوع از شرکت، به صاحب کسب و کار و سرمایه گذاری کمک می کند که نوع مناسبی از شرکت را متناسب با وضعیت و خواسته های خود برای تاسیس انتخاب کند.

این مقاله با بهره گیری از مبانی علمی و قانونی هر کدام از انواع شرکت ها، به تصمیم گیری صاحبان کسب و کار در انتخاب نوع مناسب شرکت کمک می کند.

۲- شرکت سهامی

۲-۱- شرکت سهامی چه شرکتی است

شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن از محل آورده موسسین و صاحبان سهام تامین می شود و سرمایه شرکت تبدیل به برگ سهام شده و متناسب با سرمایه گذاری، برگ سهم به سرمایه گذاران تعلق می گیرد.

مسئولیت سهامداران در قبال تعهدات شرکت سهامی( بعد از انحلال شرکت) محدود به میزان سرمایه ای است که هر سهامدار در شرکت آورده است. مثلاً چنانچه شما به عنوان یکی از سهامداران، مبلغ یک میلیارد تومان از جمع سرمایه دو میلیارد تومانی شرکت سهامی الف را تامین کرده باشد، در قبال بدهی شرکت الف در برابر طلبکار شرکت، تا میزان همان یک میلیارد تومان مسئول هستید( البته پس از انحلال شرکت).

 2-2- ویژگی شرکت سهامی

 شرکت سهامی برخلاف شرکتهای با مسئولیت محدود و تضامنی، از نظر قانونی و حقوقی دارای سیستم کارکرد اداره خودسامان است و تمام امور شرکت از طریق ارکان و نهادهای قانونی پیش بینی شده در قانون از جمله مجمع عمومی (با یازده سند حقوقی مهم در شرکت ها آشنا شوید)، هیات مدیره (تکالیف و مسئولیت های حقوقی مدیران در شرکت های سهامی)، مدیر عامل و بازرس ساماندهی می شود و بدون نیاز به دخالت روزانه مالکان و سهامداران، شرکت از طریق این ارکان و براساس قواعد قانونی تعیین شده اداره می شود.

در شرکت سهامی، هیات مدیره شرکت دارای اختیاراتی مستقل از سهامدار است و اصولاً سهامدار نمی تواند بدون مبنا در کار هیات مدیره مداخله کند. در نتیجه چنانچه صاحب سرمایه ای بخواهد رابطه کنترل کننده بیشتری بر مدیریت شرکت از جهت راهبری شرکت داشته باشد، شرکت سهامی مزیتی بر سایر شرکت ها ندارد.

۲-۳- مزایای شرکت سهامی

مزیت اول این نوع شرکت، خودساماندهی مناسب آن به نسبت شرکت با مسئولیت محدود است. تعداد ۳۰۰ ماده لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت در مورد شرکت های سهامی و وجود سیستم منظم و ارکان مستقل، ساماندهی خودکار شرکت به نسبت سایر شرکت ها را موجب شده است.

مزیت دوم شرکت سهامی این است که چون سرمایه شرکت به صورت برگ سهم مستقل در می آید، فروش این برگ سهم توسط سهامدار آسان تر از سایر شرکت ها است، لذا برای کسانی که صرفاً در پی سرمایه گذاری هستند که خروج راحت از شرکت برای آنها اولویت دارد شرکت سهامی نوع مناسب تری است.

البته برای اطمینان از محدود نشدن حق انتقال سهام، حتماً قبل از تصمیم گیری، مفاد اساسنامه شرکت (با یازده سند حقوقی مهم در شرکت ها آشنا شوید) را ببینید زیرا مفاد اساسنامه نیز می تواند حاوی پیش بینی هایی در این خصوص باشد.

۳- شرکت با مسئولیت محدود

۳-۱- شرکت با مسئولیت محدود چیست

 شرکت با مسئولیت محدود یکی از رایج ترین شرکت ها در ایران است.

سرمایه اولیه این نوع شرکت از محل آورده شرکاء تامین می شود و مثل شرکت سهامی، مسئولیت شرکاء بابت بدهی های شرکت محدود به میزان آورده است.

بر عکس شرکت سهامی، در شرکت با مسئولیت محدود، سرمایه به قطعات جداگانه برگ سهم تبدیل نمی شود بلکه سرمایه بدون تجزیه و تبدیل به سهام، بصورت سهم الشرکه هایی متناسب با میزان آورده شرکاء به آنها تعلق می گیرد و به دلیل همین پیوستگی سهم الشرکه شرکاء به یکدیگر، فروش و انتقال سهم الشرکه، نسبت فروش سهام در شرکت های سهامی، از نظر حقوقی دشوارتر و نیازمند رضایت سایر شرکا است.

۳-۲- ویژگی شرکت با مسئولیت محدود

برخلاف شرکت سهامی که سامان مفصل آن براساس مواد قانونی شکل می گیرد و دارای سیستمی منظم و ارکان جداگانه متعدد است، سازماندهی شرکت با مسئولیت محدود نه صرفاً بر اساس قانون، بلکه بیشتر تابع اراده شرکاء است، لذا برای کسانی که می خواهند شرکتی با ساماندهی و مشخصات مورد نیاز خود تاسیس کنند این نوع شرکت امکان مانور بیشتری برای شرکاء و مالکین برای اعمال اراده می دهد.

۳-۳- مزایای شرکت با مسئولیت محدود

۱- در شرکت با مسئولیت محدود، شرکاء و مالکین می توانند قدرت تاثیر گذاری بیشتری بر مدیران داشته باشند و امکان کنترل مدیر در این شرکت نسبت به شرکت سهامی بیشتر فراهم است، لذا چانچه می خواهید کسب و کاری درست کنید که دائماً بر مدیر کنترل داشته باشید این شرکت مناسب تر از شرکت سهامی است.

۲- با توجه به اینکه در شرکت با مسئولیت محدود برخلاف شرکت سهامی، سرمایه به واحدهای مستقلی به نام برگ سهم تجزیه نمی شود و سهم الشرکه شرکاء در شرکت پیوستگی بیشتری به یکدیگر دارد، لذا فروش سهم الشرکه و خارج شدن از شرکت نیازمند رضایت اکثریت سایر شرکاء است و اگر آنها رضایت ندهند فروش سهم الشرکه و نقد کردن سرمایه گذاری خیلی دشوار است.

لذا صرفاً در صورت اعتماد زیاد به سایر شرکاء و قصد ماندگاری طولانی مدت، وارد شرکت با مسئولیت محدود شوید وگرنه این شرکت، مناسب سرمایه گذاری کوتاه مدت و یا شراکت با کسانی که اعتماد کامل به آنها ندارید نیست.

۴- شرکت تضامنی

۴-۱- شرکت تضامنی چیست

 شرکت تضامنی شرکتی است که در آن مسئولیت شرکاء در قبال بدهی های شرکت به حداکثر میزان است و در صورتی که شرکت نتواند مطالبات طلبکاران خود را پرداخت کند، پس از انحلال شرکت، طلبکاران شرکت حق دارند به هر کدام از شرکا برای دریافت طلب خود رجوع کنند و تمام طلب را از هر کدام از شرکاء مطالبه کنند.

۴-۲ – ریسک های شرکت تضامنی

 1- از نظر مسئولیت شرکاء در مقابل طلبکاران شرکت، شرکت تضامنی پر ریسک ترین نوع شرکت است.

مگر در موارد و توجیهات خاص، انتخاب شرکت تضامنی برای شرکت داری موجه نیست.

البته برای برخی فعالیت های خاص مثل صرافی، از نظر قانونی صدور مجوز فعالیت صرفا با تشکیل شرکت تضامنی ممکن است.

۲- در شرکت تضامنی، خروج شریک از شرکت و واگذاری سهم الشرکه نیازمند رضایت همه شرکای دیگر است و نقد کردن سهم الشرکه بدون رضایت سایر شرکاء غیر ممکن است.

۵- نتیجه گیری نهایی؛ انتخاب نوع مناسب شرکت برای فعالیت تجاری

برای بسیاری صاحبان سرمایه و صاحبان کسب و کار این پرسش مطرح است که از بین انواع شرکت ها مثل شرکت با مسئولیت محدود، شرکت سهامی و شرکت تضامنی کدام شرکت را تاسیس کنند بهتر است.

مختصر و مفید و براساس احکام قانونی در مورد حقوق شرکت ها پاسخ خواهیم داد که؛

۱- در مورد شرکت تضامنی این شرکت پر ریسک ترین شرکت برای صاحب سرمایه از حیث مسئولیت حقوقی در قبال بدهی شرکت در برابر طلبکاران بوده و اساساً برای یک سرمایه گذاری کم ریسک و کم مسئولیت مناسب نیست. البته در مورد بسیار محدودی برای برخی فعالیت ها مثل صرافی شکل الزامی قانونی، صرفاً بصورت تضامنی است که تبعاً در این خصوص سرمایه گذار امکانی برای انتخاب نوع شرکت ندارد.

۲- در مورد انتخاب شرکت با مسئولیت محدود و یا سهامی برای فعالیت باید گفت از نظر ریسک مسئولیت صاحب سرمایه در مقابل طلبکاران شرکت، این دو نوع شرکت وضعیت مشابه و نسبتاً کم ریسکی دارند. ولی اگر صاحب سرمایه، شناخت و اعتماد زیادی به سایر شرکای خود و یا مدیران برای تاسیس شرکت ندارد و در نظر دارد که بعداً به راحتی سرمایه خود را از شرکت خارج کند شرکت سهامی شرکت بهتری است ولی اگر دارای شناخت و اعتماد زیادی با سایر شرکاء است و از سوی دیگر بخواهد حضور و دخالت ماندگار و عمیق تری در شرکت و اداره آن داشته باشد و در نظر داشته باشد که مدیران شرکت تابع او باشند و کنترل روزانه بر مدیریت شرکت داشته باشد، شرکت با مسئولیت محدود شکل مناسب تر برای فعالیت است.

البته باید در نظر داشت بخشی از طرح و استراتژی شما برای تاسیس شرکت می تواند از طریق تنظیم متناسب اساسنامه و شرکتنامه ( با یازده سند حقوقی مهم در شرکت ها آشنا شوید) محقق شود با این حال انتخاب نوع مناسب شرکت بستر حقوقی لازم را برای استراتژی مورد نظر فراهم می نماید.

۶- ضرورت استفاده از مشورت وکیل امور شرکت ها برای تاسیس شرکت مناسب و تنظیم اساسنامه شرکت

در نظر داشته باشید برای تاسیس شرکت برای کسب و کار و سرمایه گذاری، انتخاب نوع شرکت مهم است و با توجه به جنبه های تخصصی موضوع، حتماً قبل تاسیس و یا ورود به یک شرکت، از یک وکیل امور شرکت ها برای انتخاب نوع شرکت و نیز تنظیم اساسنامه و شرکتنامه (با یازده سند حقوقی مهم در شرکت ها آشنا شوید) متناسب با وضعیت خود، مشورت بگیرید.