کتمان درآمد و یا هزینه غیر واقعی در مالیات چیست و چه عواقبی دارد؟

۱- اهمیت موضوع کتمان درآمد مالیاتی

۱-۱- این مطلب برای چه کسانی مفید است

 این مطلب حقوقی برای تمام اشخاص مودی مالیاتی، صاحبان مشاغل، شخص حقوقی و وکیل مالیاتی ( با ظرفیت ها و مزایای داشتن وکیل مالیاتی آشنا شوید) مفید است.

۱-۲- آثار حقوقی کتمان درآمد یا هزینه غیر واقعی

از تکالیف مودی ( تکالیف مالیاتی شرکت ها و صاحبان کسب و کار در مورد مالیات بر درآمد) اعلام تمامی درآمد های خود و نیز واقعی بودن هزینه ابرازی است.  هر چقدر درآمد ابرازی ( پانزده مورد خاص هزینه قابل قبول مالیاتی) مودی کمتر باشد، مالیات نیز کمتر خواهد بود. هزینه ابرازی بیشتر نیز موجب کاهش مالیات ( بیست راهکار قانونی برای کاهش مالیات) خواهد بود، لذا ممکن است مودی خلاف واقع، درآمد کمتر یا هزینه بیشتر ابراز کند. در مواردی که مودی از انجام چنین تکلیفی خودداری کند “کتمان درآمد” یا “هزینه غیر واقعی” مطرح می شود که عواقب جدی از نظر جریمه ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) و نیز مجازات کیفری ( از جرایم و مجازات های مالیاتی چه می دانیم؟) برای مودی دارد، لذا آگاهی از جنبه های کتمان درآمد و هزینه غیر واقعی موجب امنیت مالیاتی مودی خواهد بود.

۲- کتمان درآمد مالیاتی چیست

همانگونه که گفته شد مودی مالیاتی تکلیف دارد که تمام درآمد مالیاتی خود را در اظهارنامه ( تکالیف مالیاتی در مورد تسلیم اظهارنامه و دفاتر) و اسناد مالیاتی افشاء و اعلام کند. از نظر مقررات قانونی منظور از درآمد کتمان شده، درآمدی است که مودی در طول یک سال مالیاتی از فعالیت اقتصادی خود بدست آورده اما در دفاتر قانونی خود ثبت ننموده و در اظهارنامه نیز ابراز نکرده باشد.

بنابراین کتمان درآمد اولاً صرفاً ناظر بر درآمدهای مالیات عملکرد است که باید در اظهارنامه مربوطه اعلام شود، لذا عدم ابراز درآمد حاصل از سایر منابع مالیاتی مثل حقوق مودی ( نکاتی راجع به مالیات حقوق) ( که منبع متفاوت از مالیات عملکرد است) کتمان درآمد نیست. ثانیاً چنانچه درآمدی در دفاتر قانونی ثبت نشده ولی در اظهارنامه ابراز شده باشد، کتمان درآمد نیست، عدم درج عوایدی که فاقد ماهیت درآمد است نیز کتمان درآمد تلقی نمی شود.

۳- عواقب کتمان درآمد مالیاتی

۳-۱- محرومیت از معافیت ها و مشوق های مالیاتی

 در مواردی که برای درآمد خاصی معافیت یا تسهیلات قانونی ( با امتیازات و تسهیلات مالیاتی قابل استفاده آشنا شویم) پیش بینی شده باشد و مودی این درآمد را کتمان نموده باشد، با کشف کتمان درآمد و شناسایی آن توسط اداره مالیاتی، مودی از معافیت و مشوق مرتبط با درآمد کتمان شده محروم می گردد. لازم به ذکر است محرومیت از معافیت درآمد کتمان شده، مانع از اعمال معافیت نسبت به درآمد ابرازی ( کتمان نشده) نخواهد بود.

۳-۲- جریمه کتمان درآمد

 بر اساس قانون مالیات های مستقیم ، کتمان درآمد در اظهار نامه موجب جریمه ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) معادل سی درصد مالیات مربوط به درآمد کتمان شده است.

۳-۲-۱- مبداء محاسبه جریمه کتمان درآمد

مبدا محاسبه جریمه تاخیر پرداخت مالیات در مورد درآمدهای کتمان شده، تاریخ مطالبه مالیات یعنی تاریخ ابلاغ برگ تشخیص ( ابلاغ اوراق و تصمیمات مالیاتی) مالیات متمم است.

۳-۲-۲-غیر قابل بخشوده بودن جریمه کتمان درآمد

جریمه کتمان درآمد غیر قابل بخشودگی است.

۳-۳- مسئولیت کیفری کتمان درآمد مالیاتی

کتمان درآمد مالیاتی علاوه بر اینکه موجب جریمه مالی مودی است ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد)، چنانچه همراه با کتمان فعالیت اقتصادی منشا آن باشد، جرم مالیاتی ( از جرایم و مجازات های مالیاتی چه می دانیم؟) نیز محسوب می شود و مستوجب بیش از شش ماه تا دو سال حبس برای مرتکب است.

۳-۴- طولانی شدن مرور زمان مالیاتی

 در حالیکه در مورد درآمد ابرازی مودی در مالیات، مهلت اداره مالیاتی برای رسیدگی و صدور برگ تشخیص یک سال است ولی در مورد درآمد کتمان شده این مهلت به پنج سال افزایش می یابد، یعنی اداره مالیاتی در مورد درآمد کتمان شده پنج سال مهلت دارد رسیدگی کند و برای آن برگ تشخیص صادر کند.

۴- هزینه غیر واقعی چیست؟

براساس قانون مالیات های مستقیم ، درآمد مشمول مالیات با کسر کردن هزینه های قابل قبول مالیاتی ( پانزده مورد خاص هزینه قابل قبول مالیاتی) از جمع درآمد حاصل می شود. در نتیجه یکی از مندرجات اظهارنامه مودی هزینه ها است. طبق مقررات هزینه ابرازی مودی باید واقعی باشد.

از نظر مقررات مالیاتی، هزینه های غیر واقعی هزینه هایی هستند که در دفاتر قانونی مودی ( تکالیف مالیاتی در مورد تسلیم اظهارنامه و دفاتر) ثبت شده و ممکن است متکی به مدارکی باشند، ولی مامورین مالیاتی پس از تحقیقات لازم و یا دسترسی به قراین و مدارک قابل اعتماد احراز نمایند که هزینه موصوف صوری بوده یا تحقق نیافته و مدارک مربوط به آنها نیز غیر واقعی بوده است. در این صورت این گونه هزینه ها که طبعاً واجد شرایط هزینه قابل قبول نیستند و در حساب مالیاتی مودی، هزینه غیر قابل قبول تلقی می شود.

۵- عواقب قانونی ابراز هزینه غیر واقعی

۵-۱- عدم قبول هزینه غیر واقعی

 در صورت کشف غیر واقعی بودن هزینه ابرازی، قبول آن جهت کسر از جمع درآمد منتفی می شود.

۵-۲- جریمه ابراز هزینه غیر واقعی

 در صورت ابراز هزینه غیر واقعی توسط مودی، وی مشمول جریمه های معادل سی درصد مالیات ناشی از عدم پذیرش هزینه غیر واقعی خواهد بود.

۶- ضرورت استفاده از وکیل مالیاتی در اختلافات مربوط به کتمان درآمد یا هزینه غیر واقعی

با توجه به عواقب جدی کتمان درآمد و یا هزینه غیر واقعی و اینکه این تخلفات دارای شرایط و مفاهیم خاص است و در موارد قابل توجهی ادعای کتمان درآمد یا هزینه غیر واقعی دارای جهات دفاعی موجهی است که آگاهی و استناد صحیح به آنها نیازمند تجربه و تخصص است، لذا توصیه می شود در موارد مواجه شدن در دعوای کتمان درآمد و یا هزینه غیر واقعی، برای دفاع و تهیه لایحه و شرکت در جلسات هیات های حل اختلاف مالیاتی ( نحوه شکایت و اعتراض به تصمیمات مالیاتی) و طرح دادخواست در دیوان عدالت اداری از وکیل مالیاتی ( با ظرفیت ها و مزایای داشتن وکیل مالیاتی آشنا شوید) استفاده کنید.