بیست راهکار قانونی برای کاهش مالیات

۱- اهمیت موضوع راهکار های قانونی برای کاهش مالیات

۱-۱- این مطلب برای چه کسانی مفید است

این مطلب حقوقی برای اشخاص مودی مالیاتی، صاحب کسب و کار، شرکت تجاری، مدیر شرکت تجاری ( تکالیف و مسئولیت های مالیاتی مدیران در شرکت های تجاری) و وکیل مالیاتی ( با ظرفیت ها و مزایای داشتن وکیل مالیاتی آشنا شوید) مفید است.

۱-۲- اهمیت آگاهی از راهکارهای قانونی برای کاهش مالیات

مالیات مودی، مبلغ از پیش تعیین شده ای نیست بلکه تعیین مالیات کاملاً تابع عوامل و شرایط واقعی و قانونی است که بخش قابل توجهی از این عوامل و شرایط در دسترس مودی است، لذا آگاهی از آنها برای در پیش گرفتن راهکارهایی جهت کاهش مبلغ مالیاتی ضروری است.

۲- به حقوق متعدد خود در پرونده مالیاتی آگاه باشید و آنها را مطالبه کنید

درست است که پرداخت مالیات تکلیف قطعی هر صاحب درآمد است، با این حال این تعهد بر مبنای قوانین و مقررات و در فرآیندی شکل می گیرد که در آن صاحب درآمد دارای حقوق متعددی است که رعایت و اجرای این حقوق، حافظ منافع مودی و عامل کاهش مالیات مودی است. این حقوق هم در مرحله رسیدگی و دادرسی مالیاتی در اداره مالیاتی و هم در مرحله اعتراض به تصمیمات مالیاتی جاری است. عدم رعایت هر کدام از این حقوق، مالیات مورد مطالبه اداره مالیاتی را قابل اعتراض و نقض می کند، پس در هر موردی در پی یافتن حقوق کلی و جزئی خود باشید و به آن مجهز شوید.

۳- اظهارنامه مالیاتی خود را به وقت و مطابق مقررات بدهید

اظهار نامه مالیاتی ( تکالیف مالیاتی در مورد تسلیم اظهارنامه و دفاتر) یکی از اسناد مهم در فرآیند تعیین بدهی مالیاتی است. گرچه تسلیم اظهارنامه خود نوعی تکلیف برای مودی است ولی حقوقی نیز برای مودی از جهت تعیین مالیات ایجاد می کند. تسلیم اظهارنامه مالیاتی در بردارنده حق شما برای اعلام درآمد، هزینه و اطلاعات شما و تکلیف اداره مالیاتی در توجه به آن است و اداره مالیاتی نمی تواند بدون دلیل کافی به مفاد اظهارنامه و مالیات ابرازی شما بی توجه باشد و اظهارنامه را بی دلیل کنار بگذارد و مبلغ مالیات را افزایش دهد.

از سوی دیگر دادن اظهارنامه موجب مشوق ها و معافیت های قابل توجهی ( با امتیازات و تسهیلات مالیاتی قابل استفاده آشنا شویم) برای مودی می شود و با دادن اظهار نامه و استفاده از این مشوق ها و معافیت ها، مالیات شما به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

به علاوه تسلیم اظهارنامه تکلیف هر مودی است که نقض این تعهد باعث جریمه های مالی ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) غیر قابل بخشودگی می شود که در نهایت مبلغ مالیاتی را افزایش می دهد.

۴- در فرآیند تعیین درآمد و مالیات با اداره امور مالیاتی مشارکت کنید

 هر چند وظیفه رسیدگی و تعیین مالیات با اداره مالیاتی است ولی در نظر داشته باشید که شما نیز به عنوان مودی، حق مشارکت در این فرایند را دارید و می توانید با ارائه دلایل و مدارک معتبر و استنادات صحیح قانونی، اداره مالیاتی را در رسیدگی درست قانونی کمک کنید.

رسیدگی مالیاتی فرآیندی نسبتاً منعطف است و این انعطاف به شما این امکان را می دهد تا خواسته های قانونی خود را نیز در این رسیدگی پیگیری کنید.

مثلاً در مواردی که دفاع شما در برابر ادعای مامور مالیاتی در مورد عایدی خاصی، نیازمند استعلام موضوع از یک مرجع دیگر است، از مامور مالیاتی بخواهید با استعلام موضوع از دستگاه مربوطه دسترسی به اسناد و اطلاعات درست را فراهم کند.

۵- نسبت به حقوق اعتراضی خود مطلع باشید و آن را اعمال کنید

 براساس قوانین و مقررات مالیاتی تقریباً تمام تصمیمات مالیاتی مهم در مورد میزان مالیات مثل صدور برگ تشخیص مالیات، برگ مطالبه مالیات، برگ جریمه مالیات ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) و سایر تصمیمات مالیاتی قابل اعتراض و شکایت ( نحوه شکایت و اعتراض به تصمیمات مالیاتی) در مراجع مختلف است. اعتراض و رسیدگی به اعتراض در موارد متعددی می تواند منجر به کاهش مبلغ مالیاتی می شود.

رسیدگی به این اعتراضات بر مبنای دفاعیات و دلایل و عمدتاً با حضور شما یا وکیل مالیاتی تان صورت می گیرد، لذا حق اعتراض بزرگ ترین تضمین برای رعایت حقوق مالیاتی شما و کم کردن مالیات بر اساس استنادات صحیح است. این حقوق اعتراضی را بسیار جدی بگیرید.

تمام انواع حقوق اعتراضی مودی دارای مهلت زمانی است، در نتیجه فرصت زمانی برای اعتراض را در نظر داشته باشید.

۶- دلایل و اسناد خود را بطور منظم فراهم، مرتب و ارائه دهید

 رسیدگی مالیات و تعیین مالیات صرفاً بر اساس اسناد و مدارک و در چارچوب قوانین و مقررات است، لذا هر گونه ادعای مالیاتی در مورد میزان مالیات بدون دلیل و مستند معتبر هیچ ارزشی ندارد.

اصولاً مهمترین اسناد و مدارک برای تعیین مالیات ( تکالیف مالیاتی در مورد تسلیم اظهارنامه و دفاتر)، اسناد و مدارک خود مودی است، زیرا موضوع رسیدگی مالیاتی، فعالیت اقتصادی مودی است پس تمام مدارک و اسناد فعالیت خود را بطور دقیق و قانونی فراهم و تنظیم کنید تا تعیین بدهی مالیاتی و میزان آن بر اساس اسناد خودتان توجیه پذیر باشد.

روشن است که اگر شما سندی برای ادعا یا دفاع در مورد میزان مالیات خود نداشته باشید یا این اسناد قابل اتکاء نباشد، اسناد و اطلاعات اداره مالیاتی مبنای اصلی تعیین مالیات قرار می گیرد که در این صورت دفاع شما در مقابل آنها بسیار دشوار تر خواهد بود و امکانات شما برای کاهش مالیاتی محدود خواهد بود.

۷- از معافیت ها و تسهیلات مالیاتی خود آگاه باشید و آنها را مطالبه کنید

 قانون مالیات های مستقیم دارای تعداد قابل توجهی از مشوق ها، معافیت، تخفیف ها و جایزه های مالیاتی در اشکال و قالب های گوناگون برای مودی است که شناخت و اعمال آنها موجب کاهش مالیات مودی می شود.

درج این تسهیلات مالیاتی ( با امتیازات و تسهیلات مالیاتی قابل استفاده آشنا شویم) محدود به قانون مالیات های مستقیم نیست بلکه در قوانین متعدد دیگر نیز پراکنده است، لذا شناخت هر چه بیشتر این قوانین و تسهیلات مالیاتی موجود در نهایت موجب کاهش مالیات می شود.

هر چند تعدادی از این معافیت ها و مشوق ها حتی بدون درخواست مودی نیز توسط مامور مالیاتی اعمال می شود لکن عملاً بیشتر آنها صرفاً در صورت آگاهی و استناد و مطالبه مودی عملی می شود. پس از معافیت ها و مشوق های مالیاتی عام و خاص کسب و کارتان مطلع شوید و مستنداً اعمال آنها توسط مامور مالیاتی را بخواهید.

۸- شناخت درستی از مفهوم درآمد مالیاتی داشته باشید

 درست است که مالیات، به درآمد تعلق می گیرد و متناسب با افزایش درآمد مالیات نیز افزایش می یابد، لکن باید دانست هر عایدی، درآمد مالیاتی محسوب نمی شود و برخی عایدی ها که ظاهراً ممکن است درآمد و مشمول مالیات به نظر برسند از نظر قانونی ماهیت درآمدی ندارند و اساساً مشمول مالیات نیستند.

بنابراین با درک درست از مفهوم درآمد، از گنجاندن عایدی ها که شرایط درآمد مالیاتی را ندارند در اظهارنامه خودداری کنید تا مالیات شما بی دلیل اضافه نشود. با این حال این نکته بسیار مهم را در نظر داشته باشید که تشخیص درآمدی بودن یا نبودن یک عایدی امر کاملاً تخصصی و حساس است و تصمیم گیری نهایی در این خصوص را به مشاور مالیاتی یا وکیل مالیاتی مسلط بسپارید تا از احتمال کتمان درآمد ( کتمان درآمد و یا هزینه غیر واقعی در مالیات چیست و چه عواقبی دارد؟) نیز مصون باشید. 

9- از قرار گرفتن در موقعیت های مالیاتی جریمه ساز پرهیز کنید

قانون مالیات های مستقیم شامل تخلفات متعددی از جانب مودی است که بیشتر این تخلفات دارای جریمه های سنگین است و ممکن است بخش عمده ای از بدهی مالیاتی را شکل می دهد. بنابراین از این تخلفات جریمه ساز برحذر باشید، به ویژه که برخی از این جریمه ها قابل بخشودن نیست، مثل کتمان درآمد یا هزینه غیر واقعی ( کتمان درآمد و یا هزینه غیر واقعی در مالیات چیست و چه عواقبی دارد؟) و یا تسلیم نکردن اظهارنامه ( تکالیف مالیاتی در مورد تسلیم اظهارنامه و دفاتر). بعضی تخلفات مالیاتی با وجود اینکه هیچ توجیه مالی ندارد ولی ریسک مسئولیت خیلی بالایی دارد مثل تکلیف کارفرما به کسر مالیات از حقوق دریافت کننده ( نکاتی راجع به مالیات حقوق) و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی که در صورت تخلف از این تکلیف نه تنها مسئول پرداخت مالیات دریافت کننده وجه می شود بلکه مشمول جریمه سنگین ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) هم خواهد شد.

۱۰- از بخشودگی جریمه های مالیاتی استفاده کنید

 عدم انجام تکالیف مالیاتی توسط مودی عمدتاً با جریمه های مالی ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) نسبتاً سنگینی همراه است و در موارد زیادی بخش عمده ای از بدهی مالیاتی شامل همین جریمه ها ( تخلفات مالیاتی و جریمه های آن در مورد مالیات بر درآمد) است. با این حال قانون مالیات های مستقیم شرایط نسبتاً آسانی را برای بخشودگی بیشتر این جرایم پیش بینی کرده است. به دنبال این بخشودگی ها ( با امتیازات و تسهیلات مالیاتی قابل استفاده آشنا شویم) باشید و با آگاهی از آنها و فراهم نمودن شرایط بخشودگی، اعمال این بخشودگی ها را از اداره مالیاتی خود بخواهید تا در نهایت بدهی مالیاتی شما کاهش یابد.

۱۱- موقعیت های مالی خود را برای کاهش تعهد مالیاتی اداره کنید

روشن است نباید هیچ کس را به فرار مالیاتی ( از جرایم و مجازات های مالیاتی چه می دانیم؟) ترغیب کرد بلکه باید مودی را از ان برحذر داشت. با این حال برحذر داشتن از فرار مالیاتی به معنای منع استفاده از حداکثر امکانات قانونی برای کاهش مالیات نیست. بسیاری موقعیت های قانونی وجود دارد که مودی با قرار دادن خود در این موقعیت ها عملاً از ظرفیت قانونی برای کاهش مالیات خود استفاده می کند. این موقعیت های مثبت مالیاتی را با کمک مشاور و وکیل مالیاتی خود شناسایی کنید و عملکرد مالی خود را در تطبیق با این موقعیت ها برای کاهش مالیات تنظیم کنید.

۱۲- سابقه مالیاتی مثبتی بسازید و آن را خراب نکنید

بر اساس رویه ای نانوشته در ادارات مالیاتی، تعیین مبلغ مالیاتی سال مالی شما ممکن است تحت تاثیر مبلغ مالیاتی سال های قبل باشد. بنابراین کوشش کنید این سابقه مالیاتی را تا حد ممکن در سطح مبلغ مالیاتی پایین تر نگه دارید.

این نکته را نیز درنظر داشته باشید که اگر درآمد شما نسبت به سال گذشته کمتر بوده، اداره مالیاتی نمی تواند صرفاً به استناد سوابق مالیاتی شما در سالیان گذشته، مالیات شما را تعیین کند و با ارائه دلایل و استنادات درست، از موضع مالیاتی خود برای کاهش مالیات دفاع کنید.

۱۳- پرونده خود در اداره مالیاتی را رها نکنید و پیگیری کنید

 در کشور ما پیگیری پرونده توسط هر ذینفع و مودی برای اطمینان از جریان صحیح و قانونی آن مهم است، لذا با دادن اظهارنامه ( تکالیف مالیاتی در مورد تسلیم اظهارنامه و دفاتر)، پرونده را رها نکنید و در جهت تکمیل پرونده و دادن اسناد که موجب کاهش تعهد مالیاتی شما می شود با مامور مالیاتی از طرق قانونی همکاری کنید.

۱۴- هزینه های خود را مستند به مدارک کنید

 هزینه در کنار درآمد مهمترین آیتم تعیین مالیات سالیانه کسب و کار شما است. در واقع با کسر کردن هزینه از جمع درآمد سالیانه، درآمد مشمول مالیات شما تعیین می شود. لذا هر چقدر هزینه واقعی بیشتری را اثبات کنید بدهی مالیاتی شما کاهش می یابد.

بنابراین هزینه های کسب و کار خود را به درستی شناسایی و ثبت و ضبط کنید و مستنداً به اداره مالیاتی ابراز کنید. باید توجه داشته باشید که طبق قانون مالیات های مستقیم هر هزینه ای دارای قابلیت برای کاهش مالیات نیست بلکه هزینه قابل قبول باید شرایط متعددی داشته باشد. یکی از مهمترین شرایط هزینه، متکی بودن هزینه ابرازی به مدارک است ( تکالیف مالیاتی در مورد تسلیم اظهارنامه و دفاتر). در نتیجه بر حسب اینکه در کدام یک از گروه های مالیاتی ( نکاتی مفید در مورد گروه بندی مودیان مالیاتی) قرار می گیرید، حتماً هزینه های خود را با رعایت استاندار های قانونی مستند سازی کنید تا با قبول آنها، نهایتاً مالیات شما کاهش یابد.

۱۵- هزینه های خود را در قالب قابل قبول مالیاتی سوق دهید

 لازم است بدانید که از نظر قانونی هر هزینه ای به عنوان هزینه قابل قبول ( پانزده مورد خاص هزینه قابل قبول مالیاتی) برای کسر از درآمد تلقی نمی شود، بلکه انواع هزینه های قابل قبول در قالب آیتم های مشخص قانونی تعیین  احصاء شده اند؛ مثلاً پاداش سالیانه پرداختی شرکت به هیات مدیره شرکت ( تکالیف و مسئولیت های مالیاتی مدیران در شرکت های تجاری) ( مصوب مجمع عمومی) را نمی توان به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی شرکت ابراز نمود زیرا در قانون و مقررات به عنوان هزینه قابل قبول توصیف نشده است. پس لازم است هزینه های خود را با ظرافت حسابداری و حقوقی در قالب مناسب قانونی سوق دهید تا با توصیف آن به عنوان یکی از انواع هزینه های قابل قبول، منجر به کاهش نهایی مالیات شود.

۱۶- از ظرفیت های قانونی به نفع مودی مطلع باشید و آن را اعمال کنید

در قوانین مالیاتی کشورهای دنیا از جمله ایران، موضوع بدهی مالیاتی و تعیین آن موضوعی است که در بردارنده حقوق و امکاناتی برای مودی است.

در اعتراضات مالیاتی ( نحوه شکایت و اعتراض به تصمیمات مالیاتی) هم مودی دارای امکانات قانونی قابل توجهی است که در نهایت بر تعیین مالیات موثر است. این امکانات را از طریق وکیل مالیاتی خود بشناسد و از آنها استفاده کنید. مثلاً در مورد رسیدگی به اعتراض به برگ تشخیص در هیات های حل اختلاف مالیاتی ( نحوه شکایت و اعتراض به تصمیمات مالیاتی)، یکی از اعضای این هیات، نماینده صنف مودی است که توسط مودی قابل انتخاب است. حق انتخاب نماینده صنف برای حضور در جلسه هیات حل اختلاف پرونده مالیاتی شما امکانی است که در صورت عدم استفاده شانس کاهش احتمالی مالیات را از بین می برد.

پس به امکانات متعدد قانونی خود آگاه باشید و از آنها در جهت افزایش امکان کاهش مالیات استفاده کنید.

۱۷- از ترکیب مشاورین مالی و حسابداری با وکیل مالیاتی برای پیشبرد پرونده های بزرگ خود استفاده کنید

 مالیات ترکیبی از حسابداری مالیاتی و قواعد حقوقی است. اداره درست پرونده مالیاتی از شروع تا پایان و تعیین و قطعی شدن مالیات نیازمند تخصص های مختلف برای فهم، شناسایی و فرمول بندی رویدادهای مالی و نیز قواعد حقوق مالیاتی است. پس در مدیریت پرونده مالیاتی خود از گروه های تخصصی مرکب از حسابداری مالیاتی و وکیل مالیاتی استفاده کنید.

۱۸- به استاندارهای حسابداری در تنظیم پرونده مالیاتی خود توجه کنید

 قواعد حسابرسی تعیین مالیات عمدتاً بر مبنای استانداردهای حسابداری است و لذا هماهنگی رویه های مالی شما با این استانداردها موجب بهینه شدن مدیریت مالیاتی می گردد. برای تنظیم اسناد و پرونده مالیاتی از حسابداران مسلط به استانداردهای حسابداری استفاده کنید تا با رعایت سایر قواعد قانونی، امکان پذیرش اظهارنامه شما برای تعیین درآمد مالیاتی فراهم باشد.

۱۹- تغییرات مقررات مالیاتی را دنبال کنید

 تعیین درآمد مشمول مالیات و مبلغ نهایی مالیات، بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی و سایر قوانین مرتبط صورت می گیرد. به ویژه در موضوعات مالیاتی، مقررات سازمان امور مالیاتی بطور دائم تغییر می یابد و سایر مراجع تصمیم گیر مثل دیوان عدالت اداری نیز مستمراً آرای جدیدی در مورد مسائل مالیاتی صادر می کند که مبنای تصمیمات مالیاتی و تعیین مالیات مودیان می شود. هر صاحب کسب و کار برای تدبیر امور مالیات خود باید از طریق وکیل مالیاتی و مشاور مالیاتی با این تغییرات به منظور متناسب کردن مدیریت مالی و حقوقی اقدامات مالیاتی خود آشنا و مرتبط باشد.

۲۰- از وکیل مالیاتی متخصص برای پیشبرد دفاعیات و استنادات جهت کاهش مالیات استفاده کنید

 اداره و به نتیجه رسانیدن پرونده های مالیاتی نیازمند داشتن آگاهی تخصصی و تجربه در زمینه قوانین، مقررات و رویه های ویژه مالیاتی و مراجع تصمیم گیر است؛ در نتیجه پیگیری پرونده مالیاتی برای کاهش مالیات را هرگز بدون کمک گرفتن از وکیل مالیاتی ( با ظرفیت ها و مزایای داشتن وکیل مالیاتی آشنا شوید) شخصاً بدست نگیرید، تا هدف شما در کاهش مالیات از طریق در پیش گرفتن دقیق ترین راه ها و استفاده از دلایل و استنادات درست به مخاطره نیفتد.